MELATONINA

Każdy wie, jak ważny dla sprawnego funkcjonowania całego organizmu jest zdrowy sen. A śpimy coraz krócej. W ciągu ostatnich 100 lat czas nocnego odpoczynku skracał się średnio o godzinę co 20 lat. Współczesny, pędzący do przodu i bombardujący masą informacji świat często nie pozwala nam dobrze się wyspać. Naukowcy donoszą, że już prawie połowa Polaków ma różne problemy ze snem. Czy możemy coś na to poradzić?

Cykl snu i czuwania jest regulowany przez melatoninę – neurohormon wytwarzany pod wpływem światła, a właściwie jego braku. To właśnie wszechobecne sztuczne oświetlenie oraz światło z ekranów smartfonów i laptopów jest jedną z głównych przyczyn skracania się czasu naszego snu. Dostarczenie organizmowi dodatkowej porcji melatoniny pozwala maksymalnie wykorzystać czas, jaki mamy na regenerację. Niewyspani jesteśmy bowiem nie tylko znacznie mniej wydajni w pracy, ale odczuwamy też problemy z koncentracją, a nawet częściej ulegamy wypadkom.

Niedobór snu odbija się też na naszym nastroju – stajemy się drażliwi i roztargnieni. To może powodować sytuacje, które zwiększą poziom stresu i utrudnią zaśnięcie wieczorem – w ten sposób łatwo wpadamy w błędne koło. Wyniki badań pozwoliły wykazać, że suplementacja melatoniną wpływa na poprawę nastroju i pomaga radzić sobie z codziennym stresem. Melatonina chroni też organizm przed innymi rodzajami stresu. Jest bardzo silnym przeciwutleniaczem, zapobiega więc zjawisku stresu oksydacyjnego. Przeciwdziała także tworzeniu się szkodliwych złogów białkowych w mózgu. Dlatego też pozwala na długo zachować sprawność umysłową. Wykazano również, że melatonina ma korzystny wpływ na spowalniający z wiekiem metabolizm. Może to właśnie dlatego znacznie podwyższoną aktywność melatoniny stwierdzono u ludzi, którzy dożyli ponad 100 lat. Lub może dożyli oni tak sędziwego wieku dzięki melatoninie właśnie?

Melatonina naturalnie występuje u zwierząt, roślin i mikroorganizmów. W organizmie człowieka syntetyzowana jest głównie przez szyszynkę (niewielki gruczoł znajdujący się w mózgu) oraz w mniejszych ilościach przez m.in. siatkówkę oka, przewód pokarmowy, szpik kostny oraz płytki krwi.

Występuje ona również w pożywieniu. Jej źródłem są produkty pochodzenia roślinnego, przede wszystkim zboża: owies, pszenica, jęczmień i ryż, a także np. pomidory, kukurydza, winogrona. Jednak jej zawartość w tych produktach zależy m.in. od odmiany, sposobu uprawy, warunków glebowych oraz stopnia rozwoju.

Melatoninę zawierają także zioła: cytryniec chiński (Schisandra chinensis), dzięgiel chiński (Angelica sinensis) czy szałwia czerwona (Salvia miltiorrhiza).

Melatonina (N-acetylo-5-metoksytryptamina; MEL) to organiczny związek chemiczny zaliczany do grupy amin biogennych (jako pochodna serotoniny). Jest dobrze rozpuszczalna zarówno w roztworach wodnych, jak i w lipidach. Dzięki temu z łatwością przenika przez bariery biologiczne organizmu. Bioprzyswajalność MEL w organizmie wynosi zwykle ok. 15%. Po podaniu doustnym metabolizowana jest w wątrobie oraz częściowo w nerkach. Stanowi hormon będący pochodną tryptofanu (Trp), a tym samym serotoniny.

Melatonina to także bardzo silny przeciwutleniacz. Wykazuje zdolność do neutralizacji wolnych rodników oraz wspiera działanie enzymów antyoksydacyjnych. W ten sposób pełni funkcję ochronną wobec białek, lipidów oraz kwasów nukleinowych.